Sig heeft onder meer als doelstelling hulpverleners een aantal mogelijkheden te bieden tot permanente studie en vorming. Naast studiedagen en workshops organiseert Sig ook intervisiewerkgroepen.
In eerste instantie worden deze georganiseerd voor personeel van de Centra voor Ambulante Revalidatie. De organisatie van de werkgroepen verloopt per werkjaar. Enkele werkgroepen hebben een eigen webpagina of een te downloaden publicatie.
De algemene coördinatie van de werkgroepen is in handen van Viviane Vermeiren. Per werkgroep is er een inhoudelijke coördinator (in het overzicht tussen haakjes vermeld). De werkgroepen komen om de zes weken samen. Er wordt per werkjaar een programma opgesteld. Daarnaast is er tijd voor het uitwisselen van informatie over recente studiedagen, publicaties, nieuwe tests of behandelingsmethodieken en gevalsbesprekingen.
>> Kies een werkgroep en lees het verslag van de werking van 2022-2023.
Het voorbije jaar was een boeiend en leerrijk werkjaar. Er waren vijf bijeenkomsten: drie halve en twee volledige dagen. De jaarthema’s waren het uitdiepen van de behandeling van spraak- en taalproblemen bij oudere kinderen met ontwikkelingsdysfasie, tips en taaladviezen voor ouders en het diagnostisch verslag bij ontwikkelingsdysfasie.
Tijdens elke werkgroepvergadering bespraken we tips, nuttige methodes en materiaal voor spraak- en taaltherapie bij kinderen met TOS, OD, ASS, al dan niet in combinatie met meertaligheid. Ook werd er voldoende tijd voorzien voor casuïstiek en het bespreken van studiedagen.
In 2023 -2024 werken we verder rond het diagnostisch verslag bij ontwikkelingsdysfasie en gaan we dieper in op het thema taal en executieve functies.
Deze werkgroep bestaat uit gecertificeerde Hanen-logopedisten, die (bij voorkeur) in de praktijk met de Hanen-strategieën werken of aan de slag willen met het organiseren van de oudercursus. De Hanen-oudercursus heeft tot doel ouders van jonge kinderen met problemen op het vlak van taal en communicatie te leren hoe ze op een responsieve manier in het dagelijks leven een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van hun kind.
Het afgelopen werkjaar werkten we rond een aantal items:
>> Hanen-web = informatiepunt over de Hanen Oudercursus in Vlaanderen
De werkgroep bestaat uit een relatief grote groep enthousiaste mensen die dagdagelijks werken met kinderen en jongeren met autisme. De groep is zeer divers en bestaat uit psychologen, logopedisten, kinesitherapeuten en ergotherapeuten vanuit een diagnostische en/of therapeutische setting. De werkgroep komt ongeveer vijfmaal bijeen, waarvan twee volledige dagen. De drie halve dagen worden online georganiseerd. Verslaggeving gebeurt digitaal.
Tijdens het werkjaar 2022-2023 verdiepten we ons verder in het thema ‘lichaamsgericht werken bij kinderen met autisme’. Het vorige werkjaar werd het thema al opgestart, waarna er dit jaar verder heel wat voorbeelden van lichaamsgericht werken aan bod kwamen. Er werd ook geprobeerd om een soort van kader op te stellen, waarmee afgebakend werd wat lichaamsgericht werken allemaal kan omvatten en waarmee ook het belang ervan werd onderschreven. Ook werd gepoogd om de accenten waarop gelet moet worden bij het lichaamsgericht werken bij kinderen met autisme samen te vatten, alsook de uitdagingen waar we voor staan. Heel wat bruikbaar materiaal werd voorgesteld en tips werden gedeeld.
Een ander groot thema dat aan bod kwam was ‘motivatie’. Samen werd er nagedacht over hoe motivatie voor therapie bij kinderen met ASS gestimuleerd kan worden. Het vergroten van kindparticipatie werd hierbij ook besproken.
Naast een regelmatig terugkerend ‘rondje’, waarbij ieder vanuit zijn eigen werkveld een vraag of opmerking mag stellen, houden we ook een materiaalbeurs met therapeutisch materiaal, werkboeken, (therapeutische) gezelschapsspelen, kijk- en vertelboeken, prentenmateriaal, vragenlijsten, enz.
We delen informatie aan elkaar en ondersteunen elkaar in het diagnostisch en therapeutisch proces in de begeleiding van de kinderen met ASS. De bespreking van casuïstiek is een terugkerend onderwerp en wordt als waardevol ervaren. Gevolgde interessante studiedagen worden besproken. Op die manier komt op elke werkgroep een gevarieerd aanbod aan thema’s aan bod. Er wordt ook elke bijeenkomst stilgestaan bij recente wetenschappelijke inzichten.
>> Informatiebundel ASS (gratis download)
>> Stimuleren van spel en verbeelding bij kinderen met autisme (gratis download)
Met deze werkgroep hopen we de kwaliteit van diagnose en behandeling van personen met gehoorverlies (zowel kinderen als volwassenen) te waarborgen en zo nodig te optimaliseren. De werkgroep gehoor kwam dit werkjaar vier keer samen (twee keer online en twee keer in Sig Gijzegem).
Enkele topics komen elke vergadering terug:
Daarnaast worden tijdens de werkgroepvergaderingen specifieke topics uitgebreid besproken. Deze topics worden telkens in overleg met alle deelnemers bepaald.
Tijdens de eerste vergadering hadden we vooral aandacht voor het therapiemateriaal ‘de kracht van de denkdieren’. Dit is een programma dat uitgewerkt werd door enkele therapeuten van Sint-Lievenspoort. Het traint de executieve functies bij kinderen. Gezien de problemen op het vlak van executieve functies bij kinderen met gehoorverlies, leek het ons interessant om dit even van dichtbij te bekijken. Er ging eveneens veel tijd naar het bespreken van casussen.
In de tweede vergadering werd relevante informatie uit het overleg van werkgroepcoördinatoren met alle leden gedeeld. Daarnaast werd een presentatie gegeven omtrent meertaligheid bij kinderen met gehoorverlies. Ter opvolging van een topic van vorig werkjaar deelden we onze ervaringen met de CELF-V. Daarnaast werd de BRIEF-vragenlijst bekeken, net als enkele materialen voor het trainen van executieve functies en auditief geheugen.
Op onze werkgroepdag hadden we in de voormiddag de firma Med-El uitgenodigd. We kregen info over alle nieuwigheden wat betreft CI en therapiemateriaal. Een deelnemer deelde ook een interessant artikel m.b.t. de herstelbehoefte van werknemers met een auditieve beperking. Ook het verminderen van de luisterinspanning en auditief-cognitieve training kwamen aan bod. Dit topic werd in de laatste vergadering verder uitgediept. Ook het CORGEE-onderzoek werd besproken. In de namiddag werkten we verder aan eigen therapiemateriaal. Vorig werkjaar werd hiermee gestart, dit jaar werkten we in onze verschillende groepen verder. De topics waarvoor materiaal wordt uitgewerkt:
Tijdens onze laatste vergadering nodigden we een externe spreker uit die het had over auditief-visueel-cognitief spraakverstaan. Dit leunde aan bij het topic rond auditief-cognitieve training van de werkgroepdag.
Afgelopen werkjaar wisselden we in de intervisiewerkgroep veel kennis en ervaringen uit op het vlak van diagnostiek en behandeling van personen met NAH. We deden dit o.a. door het delen van informatie over materialen, literatuur, studiedagen en het brengen en bespreken van casuïstiek. We volgden ook initiatieven op die genomen werden door o.a Hersenletsel Liga en Provinciaal Netwerk NAH Oost-Vlaanderen.
Het idee groeide om informatie op te stellen die personen met NAH kunnen geven aan personen waarmee ze in contact komen. Het gaat hierbij om aandachtspunten (m.b.t de gevolgen van het NAH), waarmee de omgeving rekening moet houden om de contacten zo vlot mogelijk te kunnen laten verlopen en de persoon met NAH in zijn kracht te laten staan. Het is de bedoeling dat dit informat eenvoudig gepersonaliseerd kan worden aan de specifieke noden. Op deze manier willen we een bijdrage leveren aan sensibilisatie van het brede publiek (personen met NAH en hun context) en van professionelen (ziekenhuizen, huisartsen, mutualiteiten, CLB). Dit idee zal het komende werkjaar verder geconcretiseerd en gefinaliseerd worden.
Binnen de werkgroep meertaligheid bekijken we vaak materiaal i.f.v. diagnose en behandeling van taalmoeilijkheden en bekijken op welke manier deze kunnen worden ingezet bij meertalige kinderen. Het voorbije werkjaar hadden we hierbij onder meer aandacht voor de RTNA (Nederlandse aanpassing), SMOG, en een vragenboekje voor ouders (Samen met ouders) en filmpjes rond taalontwikkelingsstoornissen.
Samenwerken met ouders is een terugkerend thema. We werkten dit jaar specifieke aan een informatiefolder voor ouders rond de werking van een CAR. Doel is hierbij de focus te leggen op laagdrempelige toegankelijke informatie die deels specifiek wordt ingevuld door ieder CAR. Deze brochure wordt volgend werkjaar afgewerkt. We volgen verder wat er gebeurt op het vlak van cultuursensitief werken en bespraken samen studiedagen en materialen. Ten slotte was er zoals steeds ruimte voor cases, artikels en vragen van de leden.
>> Webpagina Meertalige kinderen (publicaties, tips, literatuur, enz.)
>> Tales at Home (vragenlijst professionals)
Ouderparticipatie is al vele jaren een belangrijk topic in onze werkgroep. Hoe kunnen we ouders maximaal betrekken bij het behandelproces van het kind?
We startten met een brainstorm rond de knelpunten voor een vlotte ouderparticipatie en hoe we deze kunnen ondervangen. Het idee rijpte om een digitale tool uit te werken waarmee ouders thuis op een laagdrempelige wijze mee aan de slag kunnen. Er werd in kleine groepjes gewerkt rond enerzijds het uitschrijven van een visietekst, het uitwerken van concrete tips anderzijds. Het resultaat werd voorgelegd aan de Federatie CAR om te bekijken of en hoe deze tool verder uitgewerkt kan worden.
Daarnaast kwamen er verschillende kleinere vragen en thema’s aan bod die naar voor kwamen in het variarondje: gebruik observatieboxen en -lijsten, gebruik foto-interview, testing, vragen naar aanleiding van een casus, enz.
De werkgroep psychomotoriek kwam drie dagen samen. We wisselden praktijk en theorie met elkaar af. Naast de agenda-thema's die we samen vastlegden, was er ook tijd voor: casussen, doorgeven van vormingen, bekijken van motorische testing, doelstellingen SMART formuleren, verslaggeving, enz.
Tijdens het afgelopen jaar is vooral gewerkt rond het finaliseren van het bordspel rond psycho-educatie van ADHD. Hoe wordt het bordspel gespeeld? Wat zijn de spelregels? Dergelijke vragen zijn beantwoord. De opdrachten, vragen en wist-je-datjes zijn nagekeken en goedgekeurd. Ook de handleiding is klaar. Enkele maanden later probeerden we het spel uit met de leden van de werkgroep en daarna ook met kinderen in een CAR. Hieruit kwamen nog een aantal zaken die we bijwerkten. Zodoende is het spel klaar om ‘lowbudget’ uitgegeven te worden uitgegeven. Meer nieuws volgt.
Verder werd het boek ‘Anders gaat ook’ en het AUVI-spel voorgesteld. ‘Anders gaat ook’ is geschreven door iemand die op latere leeftijd de diagnoses ADHD en ASS kreeg. Ze geeft veel tips. Het boek leest vlot en is aan te raden aan ouders. Het AUVI-spel is een spel om te leren hoe je een gezelschapsspel speelt. Als laatste is de inleefmodule ‘Leef mee met ADHD’ kort uitgelegd, nadat deze volledig op punt gezet is. Volgend jaar gaan we aan de slag met o.a. oudertrainingen, executieve functies en groepswerking en is er ruimte voor het behandelen van casussen.
>> Leeswijzer voor leerkrachten bij het zorgpad ADHD
>> Leeswijzer voor ouders bij het zorgpad ADHD
Afgelopen werkjaar lag de nadruk op het hanteerbaar maken van de sociale kaart. Hoe ga je om met de talloze nieuwe projecten? Waar vergaar je informatie rond wijzigingen in de sociale kaart? Hiervoor werd zowel in de grote groep als specifiek per regio afgestemd en ervaringen uitgewisseld. Binnen onze werkgroep is er ook steeds de mogelijkheid tot casusbespreking. Ook wanneer collega's vragen hebben rond bepaalde topics, kan dit tijdens onze bijeenkomsten besproken worden.
Het pychosociaal welzijn kwam aan bod. Hoe gaat iedereen hiermee om in zijn centrum. Hoe kan je zaken laagdrempelig aanpakken? Soms sta je als preventieadviseur machteloos, maar voel je wel pijnpunten aan.
Afgelopen werkjaar werd met de werkgroep gehoor en verstandelijke beperking naast het houden van intervisie verder gewerkt aan het vernieuwen van de website Rita hoort niet goed.
>> Projectwebsite 'Rita hoort niet goed' (online publicatie, filmpje, enz.)
Deze werkgroep telt een 12-tal leden, wat zeer werkbaar is. We zijn multidisciplinair, wat wil zeggen dat er diverse disciplines deelnemen en mensen vanuit verschillende werksettings (CAR en pediatrie). Er zijn mensen die recent opgeleid zijn, maar ook mensen waarvoor dit al vele jaren geleden is.
Vorig werkjaar werd er in de werkgroep ADOS voornamelijk aandacht besteed aan het samen bekijken en analyseren van een afname van de ADOS. Hierbij lag de focus vooral op de afname bij meisjes. Wat zijn struikelblokken? Hoe moeten bepaalde zaken geïnterpreteerd en/of gescoord worden? Wat zijn valkuilen? Verder kwamen hoofdzakelijk module 2 en module 3 aan bod, aangezien de leden deze het meeste moeten afnemen. Ook werden de onderzoeksverslagen bekeken en besproken welke informatie er hierin opgenomen wordt en op welke manier. De verschillende manieren van verslaggeving werden geanalyseerd. Ook het verschil tussen een aanvangsonderzoek of diagnostiek in therapiefase werd onder de loep genomen.
De werkgroep Jasper vloeide spontaan voort uit de basisopleiding JASPER aan de UGent in mei 2018. Ondertussen bestaat onze enthousiaste ploeg niet enkel uit Vlaamse therapeuten. Ook twee Nederlandse JASPER-therapeuten i.o. sloten zich aan en in september 2023 verwelkomen we graag enkele nieuwe collega’s uit de opleidingsweek van oktober 2022.
Directies CAR intervisiewerkgroep
Groep 1: Er werd telkens ruimte gemaakt om samen te reflecteren over situaties waarmee een directie geconfronteerd wordt. Casusoverleg nam een belangrijke plaats in. Daarnaast was er voldoende tijd om ook praktisch organisatorische vragen aan bod te laten komen. Er werd kennis en expertise uitgewisseld rond hoe je omgaat met je medewerkers als leidinggevende.
Diensthoofden CAR intervisiewerkgroep
In deze intervisiewerkgroep voor diensthoofden bespreken we concrete casussen en proberen we zo veel mogelijk verschillende perspectieven te bieden. We werken niet met jaarthema's, maar gaan aan de slag met wat zich aandient. Er wordt daarbij breed gekeken en we hebben extra aandacht voor het individuele groei- en leerproces.
